Bademcik (Tonsil) ve geniz eti (Adenoid) vucudun lenfoid organlarıdır. 4-5 yaşlarda daha sık olmak üzere enfeksiyonlara bağlı olarak büyürler.Yaş ilerledikçe regrese olurlar.Büyüyen  geniz eti burundan nefes almayı engeller,ayrıca östaki tüpü girişini kapatarak orta kulak havalanmasına engel olur.Ayrıca büyümüş olan geniz eti enfeksiyon kaynağı olarak sık orta kulak iltihabına,orta kulakta sıvı birikimine  ve kronik geniz akıntısına sebep olur.Burun solunuunu engelleyen geniz etiağızdan solunum ön plana çıkar ve  ortodontik bozukluklar, yüz gelişiminde bozukluklar ve konuşma bozukluğuna yol açabilmektedir.

Bademcik ve geniz eti büyümeleri  solunum pasajını daralttığından  horlama ve apne dediğimiz uykuda solunum durması gibi ciddi tablolara neden olur bu durumda cerrahi planlanması gerekmektedir.

Akut tonsillit komplikasyonlarından olan akut romatizmal ateş olarak bilinen hastalık A grubu beta hemolitik streptokoklara karşı oluşturulan antikorların yol açtığı bir komplikasyondur. Eklem tutulumlarına ve kalp kapakçıklarında kalıcı bozukluklara yol açabilmektedir.

Bademcikler ve Geniz Eti Ameliyatı Ne Zaman Planlanmalıdır?

Bademcik ve geniz eti ameliyatları KBB hekimlerince iyi bir anamnez ve fizik muayene ile planlanmalıdır.Gereksiz operasyonlardan kaçınılması gerekmekle beraber,gereken olgularda ise hasta biran evvel operasyona alınmalıdır.Kesin ve göreceli olarak ameliyatın gerekliliği belirlenir.

Kesin ameliyatı gerektiren durumlar:

Üst solunum yolunun bademcik ve geniz eti büyüklüğüne bağlı olarak tıkanıp hastada horlama ve apne oluşturması

Peritonsiller abse öyküsü

Bademcikte kötü huylu tümör şüphesi

Çene yapısını bozan geniz eti ve bademcik büyümeleri.

Göreceli Olarak Ameliyat Gerektiren Durumlar

Son bir yılda 7 defa veya son iki yılda yıl başına 5 `şer defa veya son üç yılda yıl başına 3 `er defa yada daha sık ateşli bademcik iltihaplanması geçirilmes

Difteri (Kuş palazı) mikrobu taşıyıcıları

Kalp kapak bozukluğu olan kişiler.

Bademcik ve geniz eti iltihaplanmasına bağlı olarak sık orta kulak iltihabı geçirilmesi.

Bu gibi durumlarda kronik bademcik iltihaplanması olarak adlandırılır. Çözümünde cerrahi tedavisi önerilir, planlanır.

Hastanın sık enfeksiyon geçirmesi iyi sorgulanıp bir yılda 7 den fazla ateşli rekürren tonsillit atağı tarifleyen hastalara ameliyat önerilmelidir.Çocuklarda genel anestezi riski değerlendirilir genellikle 3 yaşın altındaki çocuklarda operasyon ertelenir.

Bademcik hastalıkları çocuk yaş grubu sorunu olarak bilinmekle birlikte erişkin işinde aynı kurallar geçerlidir.Sık bademcik enfeksiyonu geçiren erişkinlerdede tonsillit komplikasyonlarından kaçınmak sık antibiyotik kullanımını engellemek ve hastanın hayat kalitesini arttırmak için operasyon önerilir.

Bademcik Ameliyatı Riskleri Nelerdir?

Bademcik ameliyatları riski oldukça düşük orandadır. İstatistiklerde 14.000 ameliyattan birinde anesteziye veya cerrahiye bağlı ciddi komplikasyon bildirilmektedir. Ameliyat sonrası ciddi kanama oranı 5/1000 gibi düşük orandadır. Bademcik ameliyatından sonra vücudun savunma sisteminin zayıfladığına dair net bir veri yoktur. Bademcikleri alınmış insanlarda lenfositlerin bazı tiplerinin sayısında azalma gösterilmiştir. Ancak bunun klinik olarak sorun doğurduğuna rastlanılmamıştır. Bademcik ameliyatından sonra daha kolay farenjit olunduğu yolunda bir inanış vardır. Bademciği alınmış yada alınmamış insanlarda farenjit görülme oranı aynı sıklıktadır.

Çocuklarda  Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu

Üst solunum yolu enfeksiyonları; burun, geniz, boğaz-bademcikler bölgelerinin birini veya birkaçını içerir. Çoğunlukla virüs kökenli enfeksiyonlardır (%90), bu nedenle antibiyotik tedavisi gerekmez. Çünkü antibiyotikler virüslere etki etmez, ve sadece bakterilere etkilidir. Ateş, öksürük, boğaz ağrısı varsa doktora (aile hekimi, çocuk doktoru, KBB uzmanı) başvurulmalıdır. Sadece sulu burun akıntısı olduğunda muhtemel tanı basit nezledir ve doktora başvurmak şart değildir. Üst solunum yollarının en önemli bakteri  enfeksiyonu bademciklerin  grup A beta hemolitik streptokok enfeksiyonudur, doktorunuzun uygun gördüğü antibiyotik mutlaka kullanılmalıdır. Viral enfeksiyonlar %80-90 kendiliğinden iyileşir; sadece istirahat, yeterli sıvı alımı ve beslenme, ateş düşürücü yeterlidir. Bazen viral enfeksiyonun iyileşmesi yeterli olmaz, üstüne bakteri enfeksiyonu binerek sinüzit, bronşit ve zatüreye dönüşebilir. Bu durumda doktorunuzun önerdiği antibiyotik mutlaka kullanılmalıdır. 5. günden sonra artan veya devam eden ateş, koyu kıvamlı ve sarı burun akıntısı, öksürük-balgam doktora 2. kez başvurmak ve muhtemelen antibiyotiğe başlamak için önemli uyarılardır. Doktorunuz gerekirse bazı kan testleri, boğaz kültürü ve akciğer grafisi isteyebilir ve sonuçlara göre uygun antibiyotik başlayabilir.

Çocuklarda sık üst solunum yolu enfeksiyonu sebepleri aşağıdadır ve bu yönlerden bir KBB hekimi tarafından değerlendirilmelidir:

1-Kreş veya ana okuluna başlanan ilk sene sık enfeksiyon beklenilen bir durumdur ve anormal karşılanılmamalıdır.

2-Büyümüş veya kronik enfeksiyonlu geniz eti varlığı

3-Alerjik nezle (burun içinde şişlik, akıntı enfeksiyon için iyi bir ortam oluşturur, birlikte cilt döküntüsü olması şart değildir)

4-Kronik bademcik enfeksiyonu

5-Çevresel faktörler; evde sigara içilmesi, çok sıcak veya çok soğuk yatak odası (ideal 20-22 derece), hava kirliliği

Alerjik nezlenin ve çevresel faktörlerin kontrolü, kreş-ana okul sürecinin tamamlanmasına ve uygun ilaç tedavilerine rağmen sonuç alınamazsa (sık enfeksiyonlar, burun tıkanıklığı düzelmezse) ameliyat seçenekleri gündeme gelebilir. Geniz etinin alınması ameliyatı en önemli ve yararlı operasyondur. Bademciklerin alınması ancak çok büyükse ve/veya sık iltihap oluyorsa gündeme gelmelidir.